Üç Kitap- İnsanın Anlam Arayışı- Palyatif Toplum Günümüzde Acı- Öğrenci Kız

Sevgili blogcum,

Bu hafta yine üç kitapla gelmiş bulunmaktayım. Eğer bu yazıya başka bir başlık verecek olsaydım o başlık "Acı ve Anlam Üzerine Okumalar" olurdu.

İlk kitap oldukça popüler olan bir kitap, İnsanın Anlam Arayışı. Nazi toplama kamplarını tecrübe etmiş bir doktorun otobiyografisi denilebilir. Acının ve ıstırabın ardındaki anlama tutunarak hayatta kalınabilineceğini, hayatı tabi ki mümkünse acısız geçirmenin akıllıca olduğunu fakat kaçınılmaz acılarla da hayatın yaşamaya değer olduğunu söylüyor yazar. Amerika'ya gidebilecekken, ailesini yalnız bırakmak istemiyor ve sonrasında toplama kamplarında çeşitli işkencelere maruz kalıyor. Mesleğini icra edemiyor. Küçük düşürülüyor. Ailesinden, sevdiklerinden haber alamıyor. Buna rağmen hayatın bir anlamı olabileceğini, bunca acının onun için bir anlam  içerebileceğini düşünüyor. Geleceğe tutunuyor. Yine de takdir edersiniz ki bir mahkum yıllar sonra dışarı çıktığında bıraktığı dünyayla karşılaşmıyor. Buradaki insanlarsa kurbanlar olarak tutsak tutuldukları bu yerlerde belki sevdiklerini dünya gözüyle bir kez daha görme ümidiyle hayatta kalmışken, sevdiklerinin başka kamplarda ya da başka sebeplerle öldüklerinin haberini alabiliyor. Kamp hayatı başlı başına bir yıkımken, kamp hayatından sonra normal hayata adapte olmak ve de hayatın başka başka acılarla dolu olduğunu görmek bu insanlar için hayli zor tecrübeler olmalı.

Yine de yazarın kimseyi suçlamayan tutumu takdire şayan. Nasıl yani kimseden nefret etmiyor musun, diye şaşırarak bitirdim kitabı. Genel bir suçlamanın haksız olacağını, kendilerine bu işkenceleri yapan insanları şahsen tanımadığını ifade ediyor. Güzel bir kitaptı.

Ben aşırı aşırı genç olduğum için genç okurlar için uyarlanan baskıyı almışım. Siz yetişkinler için olanı alın, daha güzel olur.

Ve alıntılar:

"Sevgi sevilen insanın fiziksel varlığının çok çok ötesine gider."

"Boş bir odaya belli bir miktarda gaz pompalanırsa, oda ne kadar büyük olursa olsun gaz odada her yana aynı oranda yayılacak ve odayı tamamen dolduracaktır. Büyük de olsa küçük de olsa çekilen ıstırap insan ruhuna ve bilincine tamamen yayılır. Bu nedenle insanın çektiği acının "büyüklüğü" tamamen görecelidir."

"Kişinin iç değerinin bilinçlilik hali daha yüksek ve ruhani şeylere tutunuyordu ve kamp yaşamı bunu sarsamıyordu. Ancak, tutukluları bir kenara bırakın, özgür insanlardan kaçı buna sahipti."

"Toplama kamplarında yaşayan bizler, bir o barakaya bir bu barakaya, insanları yatıştırmak için didinen ve son ekmek kırıntısını paylaşan kişiler hatırlıyoruz. Bu kişiler sayıca az olabilirler ancak, insandan her şeyin alınabileceğini ama bir şeyin alınamayacağına dair yeterli veri sunarlar: İnsan özgürlüklerinin sonuncusunun, herhangi bir koşulda kendi tutumunu belirlemesi, insanın kendi yolunu seçmesi."

"Eğer yaşamda gerçekten bir anlam varsa, ıstırapta da anlam vardır."

"Istırap duygusu, ona ilişkin net ve kesin bir görüntü oluşturduğumuz anda ıstırap olmaktan çıkar."(Spinoza-Etika)

"Bir insanın ruhsal hali -cesaret ve umuda sahip olup olmaması- ile vücudunun bağışıklığı arasındaki bağlantının ne kadar güçlü olduğunu bilenler, ani umut ve cesaret kaybının ölümcül etkileri olabileceğini de anlayacaklardır."

"Yaşamak için bir 'neden'i olan kişi, hemen hemen her 'nasıl'a katlanabilir." Friedrich Nietzche

"Hiçbir grup tamamen edepli ya da sadece edepsiz insanlardan inşa olmamıştır."

"Bütün insanlarda var olan  iyiyi kötüden ayıran çatlak, en derinlere ulaşmaktaydı."

"Sevmediği sürece, kimse başka birinin cevherinin farkına varamaz. Sevgiyle birlikte, sevdiği kişide esas özellikleri, hususiyetleri görme yetisi edinir ve hatta daha fazlasını, onun içerisindeki potansiyeli görür, henüz gerçeğe dönüşmemiş ama yine de gerçekleştirilmesi gereken içsel yeteneği..."

İkinci kitabımız Palyatif Toplum Günümüzde Acı. Bir Byung-Chul Han kitabı. 

Öncelikle yazarın anlatımıyla palyatif ne demek bakalım: 

"Palyatif" sıfatının kökenince Latince "manto" anlamına gelen pallium ve  bundan dolayı "paltoyla örtmek" anlamına gelen palliare sözcükleri vardır. Tıpta temeldeki hastalığın tedavisinin mümkün olmadığı durumlarda hastanın şikayetlerini, esas olarak da acılarını gidermeye yönelik tedaviyi tanımlamak için kullanılır.

Kitap acı ve acıdan kaçınma üzerine denemelerden oluşuyor. Uzun zaman önce başlamış ancak bitirememiştim. Acıyla ilgili İnsanın Anlam Arayışı'nı okuduktan sonra dedim ki Şeyma tam zamanı. Ve bir su gibi akıp gitti. Kesinlikle öneririm. İnsanda farklı bir bakış açısı oluşturuyor, çok sevdim.

Ve alıntılar:

"Acıda bulabildiği gülünecek şey oranında derindir insan. Daha önce insani acının derinliklerinde gömülü olmayan biri yüreğinin derinlerinden gülemez." Aldo Palazzeschi- Acı

"Bağımlı kişi bağımlılığının farkında bile değildir. Kendini özgür sanır. Hiçbir dış baskı olmazsızın kendini geliştirmekte olduğu inancıyla kendini kendi isteğiyle sömürür. Özgürlük baskılanmaz, sömürülür. "Özgür ol", "itaatkar ol"dan daha yıkıcı bir zorlama yaratır."

"Kopuşlar acı veriyorsa bağlar hakiki demektir. Sadece hakikatler acı verir. Hakiki olan her şey acı vericidir."

"Acısız dünya aynının cehennemidir."

"Acı gerçekliktir. Gerçeklik etkisi gösterir. Gerçekliği her şeyden önce acı veren direnciyle algılarız. Palyatif toplumun sürekli anestezisi dünyayı gerçeklikten arındırır. Dijitalleşme de direnci giderek azaltır, direnen karşıdakini, karşıyı, karşı-cismi giderek yok eder. Süreduran "like/beğendim" bir körelmeye , gerçekliğin ortadan kalkmasına yol açar. Dijitalleşme anestezi uygulamasıdır."

"Anestezi altındaki bir toplumdaki insanlara canlılık verebilmek için giderek daha güçlü uyaranlar gerekir. Kendini deneyimleyebilmeyi sağlayan uyaranlar olarak sadece kimyasal maddeler, şiddet ve terör kalmıştır."

"Belirgin özelliği büyük ölçüde azalmış hayat hissidir. Hayat zayıflayıp rahat bir hayatta kalmaya dönüşmüştür. Salık yeni tanrıça mertebesine çıkarılmıştır."

"Bugün artık acıya maruz kalmak istemiyoruz. Halbuki acı yeninin, tamamen farklı olanın ebesidir. Acının negatifliği aynıyı kesintiye uğratır. "

"...Ama acı oluşumunu sağlar."

"Dönüşümler acılıdır. Acı olmaksızın tin aynı kalır."

"Palyatif toplumda aynının devamını görürüz. Her şeyi dener  ama bir deneyim edinmeyiz, her şeyi fark eder ama bilgiye ulaşmayız. Enformasyonlar  ne deneyime ne bilgiye götürür. Dönüşümün olumsuzluğundan yoksundurlar."

"Sadece canlı olan, acı çekebilen hayat düşünme yetisine sahiptir."

"Palyatif toplum takıntılı bir şekilde olumsuzdan kaçar, onda oyalanmak yerine. Olumlu olana sarılmak aynının üretilmesine sebep olur."

"Acı iyileştirici gücünü hiç ummadığımız bir yerde gösterir." (Martin Heidegger)

"Ölüm insanın hazırda olmayanla, tamamen başka olanla, ondan kaynaklanmayanla ilişki içinde olduğu anlamına gelir."

"Ölüm ve acı dijital düzende yer almaz. Arıza olarak görülürler. Üzüntü ve özlem de şüphe uyandırır. Uzağın yakınlığının acısı dijital düzene yabancıdır."

"Sabırsızlık, hemen elde etme baskısı, uzun süren ve yavaş olanın kaybolmasına yol açar."

"Filmlerde ve bilgisayar oyunlarında kendimizi tümüyle kaptırıyoruz şiddet pornosuna. Şiddet pornosu da öldürmeyi bile acısız bir hale getiriyor. Bu görüntüler ağrı kesici gibi iş görüyor. Bizi başkalarının acılarına duyarsız kılıyor."

"Öteki nesne olarak şeyleştirilir. Nesne olarak öteki de acı vermez."

Altını çizdiğim bir sürü yer daha var ama kitabın içinde okumanız daha doyurucu olacaktır diye düşünerek burada duruyorum.

Geldik son kitaba. Bana canım canım Yadigar'ımdan hediye gelen Osamu Dazai'nin Öğrenci Kız'ı. 

Bir genç kızın bir gününü anlatan kitap, oldukça derin. Kendi içinde arayışları, çocukluk ve yetişkinlik arasında sallanan ruhu. O kadar sahici ki bir genç kıza bakışınızı pekala değitirebilecek bir kitap. Küçücük zaten kendisi bir oturumluk keyif kitabı. Mis.

Ve alıntılar:

"Benden kitap okumayı çekip alsalar, bu deneyimsiz halimle mahvolurdum herhalde."

"Ne olursa olsun bir şeyler yapmam gerektiğinin farkındayım ama ne yaparsam gerçekte kim olduğumun ayırdına varabilirim ki?"

"Doğru umutlarınız, doğru arzularınız yok diye azarlıyor ama biz doğru idealler peşinde koşmaya başlarsak bu kişiler sonuna kadar bize sahip çıkıp, rehberlik edecekler mi ki?"

"İnsanların onayladığı bir kız olmak istiyorum hep."

"Biraz olsun kendim kaybetsem arkasından hayal kırıklığına uğruyorum."

"Fakat bir yetişkin oluncaya dek geçecek olan bu uzun ve korkunç süreyi nasıl geçirmeliyiz ki? Kimse bunu öğretmiyor."

Bu genç kız beni biraz üzdü. Onay beklemesi, dışarıdan gelen tepkilere göre sahte bir profil çizmesi. İçerisindeki dünyanın bambaşka oluşu.

İnsanın kendini kaybetmesi, bu derece kaybetmesi epey fena bir şey. Beni lise yıllarıma götürdü.

Yine de canım öğrenci kız büyüyorsun ve güzel şeyler de oluyor, merak etme. 

En içten sevgilerimle...